Als de kaak niet zou bestaan, zou het onmogelijk zijn om iets te eten, want de boven- en onderkaak vormen het belangrijkste deel van het zogenaamde parodontium. De tandholtes of alveoli zitten vast in de kaak, met 18 tanden aan de bovenkant en 18 aan de onderkant. Als een van de tanden ontstoken raakt en niet goed behandeld wordt, kan de ontsteking zich uitbreiden naar het kaakbot, wat resulteert in een kaakontsteking, die niet alleen erg pijnlijk is, maar ook gevaarlijk kan zijn. Als een kaakontsteking niet wordt behandeld, kan dit ook leiden tot het verlies van tanden en kiezen.
Wat zijn de oorzaken van kaakontsteking?
In de meeste gevallen wordt een kaakontsteking veroorzaakt door al bestaande ontstekingen in de mond. Zowel cariës als parodontitis of gingivitis kunnen een kaakontsteking veroorzaken, omdat de ziektekiemen die deze ontstekingen veroorzaken hun gifstoffen in de hele mondholte afgeven. In eerste instantie worden alleen de tanden of het tandvlees aangetast, maar daarna kan het ontstekingscentrum zich snel uitbreiden naar het kaakbot. Als dit het geval is, kunnen de volgende vormen van ontsteking optreden:
- Ontsteking van het periost (periostitis)
- Ontsteking van de vaatkanalen in de kaak (ostitis)
- Ontsteking van het beenmerg (osteomyelitis)
In principe kunnen deze drie vormen van ontsteking niet alleen worden uitgelokt door ziekten van het gebit of tandvlees, maar ook als er mechanische kracht wordt uitgeoefend op het kaakbot, bijvoorbeeld in de vorm van een vuistslag, kan dit onder bepaalde omstandigheden leiden tot ontsteking van de kaak.
Een andere mogelijke oorzaak is een onvoldoende aanvoer van het kaakbot, maar ook een slechte mondhygiëne kan een mogelijke oorzaak zijn. De mond is een ware speeltuin voor virussen, schimmels en bacteriën, die ook een ontsteking van het kaakbot kunnen veroorzaken. Alcohol- en drugsmisbruik en verschillende medicijnen tasten het kaakbot aan, wat tot ontstekingen kan leiden.
Welke symptomen zijn mogelijk?
De symptomen van een kaakontsteking hangen altijd af van de oorzaak en het type ontsteking. Een acute ontsteking heeft andere symptomen dan een ontsteking die al langere tijd aanwezig is. De volgende symptomen zijn echter mogelijk:
- De vorming van pus, wat merkbaar is met een kloppend gevoel in de kaak
- Problemen met het hart of de bloedsomloop
- Tamelijk slechte wondgenezing na een tandheelkundige behandeling
- Koorts en een gevoel van vermoeidheid, zoals bij acute osteomyelitis
- De tanden komen los te zitten
- Pijn in het hele gezicht, wat duidt op ostitis
- De kaak is gezwollen
- Hevige kiespijn
- Een gevoel van gevoelloosheid in het kaakgebied
Als de bovengenoemde symptomen optreden of als de klachten langere tijd aanhouden, dan is een bezoek aan de tandarts essentieel, omdat alleen de arts kan vaststellen of het daadwerkelijk om een kaakontsteking gaat. Beeldvormend onderzoek zoals röntgenfoto’s, echografie, MRI of een CT-scan kan zekerheid geven. Als het om acute osteomyelitis gaat, kan de arts de veranderingen in het weefsel gemakkelijk herkennen, evenals het weefsel dat na twee weken al is afgestorven.
Om erachter te komen wat de kaakontsteking heeft veroorzaakt, moet de ziekteverwekker worden geïdentificeerd. Dit wordt gedaan met behulp van een zogenaamd antibiogram. Bij deze procedure wordt een botmonster van de kaak genomen en in het laboratorium geanalyseerd. Een bloedmonster kan ook nuttig zijn om de oorzaak van de kaakontsteking te achterhalen.
Welke therapieën zijn mogelijk?
Voor de mogelijke therapieën geldt hetzelfde als voor de diagnostische procedures – het hangt af van het type kaakontsteking. De opties variëren van pijnstillende medicijnen en antibiotica tot chirurgie. Ten eerste zal de arts proberen de bron van de ontsteking te neutraliseren, want als de bron van het probleem gevonden is, kan de ontsteking zonder problemen genezen. Antibiotica en pijnstillers zijn essentieel omdat ze de acute pijn verlichten en de ziekteverwekkers op lange termijn bestrijden. Dit voorkomt met succes dat de ontsteking opnieuw oplaait, maar dit werkt alleen als de patiënt de medicijnen neemt zoals voorgeschreven en er niet zomaar mee stopt.
Wat voor elke ontsteking belangrijk is, geldt ook voor een kaakontsteking: hoe eerder de behandeling wordt gestart, hoe groter de kans op een snel herstel. Als een kaakontsteking bijzonder hardnekkig blijkt te zijn of als de ontsteking langdurig is, dan moet het kaakbot onder bepaalde omstandigheden worden erkend.
Om erachter te komen wat de kaakontsteking heeft veroorzaakt, moet de ziekteverwekker worden geïdentificeerd. Dit wordt gedaan met behulp van een zogenaamd antibiogram. Bij deze procedure wordt een botmonster van de kaak genomen en in het laboratorium geanalyseerd. Een bloedmonster kan ook nuttig zijn om de oorzaak van de kaakontsteking te achterhalen.
Hoe kun je kaakontsteking voorkomen
Om pijnlijke en onaangename kaakontstekingen te voorkomen, moeten je mond en tanden altijd grondig worden gereinigd en verzorgd. Naast regelmatige bezoeken aan de tandarts omvat de verzorging ook een jaarlijkse professionele gebitsreiniging. Het gebruik van flosdraad zou net zo vanzelfsprekend moeten zijn als het gebruik van een tandenborstel en antibacterieel mondwater.
Als er een verwonding aan het kaakbot is, moet deze zorgvuldig worden behandeld en volledig genezen. Het is ook belangrijk dat een verwonding in de mond steriel wordt behandeld en zorgvuldig wordt gedesinfecteerd. Als dit niet gebeurt, hebben allerlei ziekteverwekkers vrij spel en kunnen ze ongehinderd naar het kaakbot migreren en een kaakontsteking veroorzaken.
De gevolgen kunnen ernstig zijn
Wat de oorzaak van een kaakontsteking ook is, het is altijd een ernstige aandoening die veel schade kan aanrichten. Een kaakontsteking kan enorme en blijvende schade aan het kaakbot veroorzaken en als de ontsteking niet behandeld wordt, bestaat het risico op necrose van het botweefsel en verlies van tanden en kiezen. Als een kaakontsteking onbehandeld blijft, kunnen de triggers van de ontsteking zich ook verspreiden naar andere delen van het lichaam en onder andere het hart beschadigen. Dit kan leiden tot ernstige hartaandoeningen, zoals ontsteking van de hartspier. Problemen met de bloedsomloop zijn een ander mogelijk gevolg als een kaakontsteking niet tijdig en professioneel wordt behandeld.
Iedereen die merkt dat er een kaakontsteking ontstaat, moet niet treuzelen en zo snel mogelijk naar de dokter gaan, want alleen als de ontsteking snel wordt behandeld, is er geen risico op secundaire ziekten. Een goede gebits- en mondhygiëne kan ontstekingen in het kaakbot effectief voorkomen en als je voorzichtig met je tanden omgaat en ze één keer per jaar door een tandarts laat controleren, hoef je je geen zorgen te maken over het ontstaan van een pijnlijke en gevaarlijke ontsteking.