Rijdend over de ketelbrug van Lelystad naar Emmeloord, zie je als je in Noordelijke richting kijkt, de gemeente Urk. Duidelijk zie je dat het oude gedeelte, de dorpskom, hoger ligt dan de nieuwbouw “op” Urk, dit gedeelte is gebouwd op een keileembult. Om zich te beschermen tegen het zeewater werd zoveel mogelijk op het hoogste punt gebouwd. Urk is meer dan duizend jaar oud en sinds dat de dijk van Lemmer naar Urk in 1939 werd voltooid en in 1942 de Noordoostpolder werd drooggelegd, is Urk geen eiland meer.
Ik woon “op” Urk
De bevolking “op” Urk praat een dialect die men elders in ons land niet tegenkomt. Het Urkers dialect klinkt dan ook uniek. Zo spreekt de bevolking niet van ‘Ik woon in Urk’ maar ‘Ik woon op Urk’. Urk stond jarenlang bekend om zijn klederdracht. Tegenwoordig zijn er nog maar weinigen die iedere dag de oorspronkelijke klederdracht dragen. Uitgezonderd op feestdagen zoals de zaterdag voor Pinksteren. Dan is het Urkerdag en en kun je veel mensen, jong en oud tegenkomen in klederdracht.
De visafslag op Urk
De belangrijkste bron van inkomsten is altijd de visserij geweest. Nadat de zoute Zuiderzee, door de voltooiing van de Afsluitdijk, een zoet IJsselmeer werd, zijn de vissers met hun steeds groter wordende kotters gaan vissen in de Noordzee. Hierdoor bleef men een goede bron van inkomsten behouden. De visafslag “op” Urk heeft een enorme groei doorgemaakt en jaarlijks wordt er zo’n twee miljard vis geëxporteerd naar het buitenland. De visserij heeft ook zijn tol geeist. In de loop der jaren zijn veel Urkers verdronken. De namen van alle verdronken vissers kan men lezen bij het vissersmonument.
Karakteristiek voor de bebouwing in de dorpskern zijn de meest groene bovengevels van hout, boven de wit gesausde bakstenen muren. Hiervan werd het onderste gedeelte met teer zwart gemaakt. De veelal kleine huisjes boden onderdak aan grote gezinnen. “Op Urk” bestond menig gezin uit een huishouden met 10 of meer kinderen. Maak eens een wandeling met een gids die je alles kan vertellen over de kleine straatjes en steegjes. Via www.touristinfourk.nl kun je je aanmelden voor de wekelijkse ‘Stegentocht’.
Bezienswaardigheden:
De haven op Urk biedt altijd wel een gezellige drukte hoewel deze hoofdzakelijk wordt aangedaan door de pleziervaart en de kleinere kotters.
De godsdienst is voor Urkers erg belangrijk en er zijn dan ook talloze kerken te bewonderen. Het Kerkje aan de Zee, is rond 1600 gebouwd. Na dertig jaar kwam het kerkje op een eiland te liggen en was het alleen met een bootje of lopend door zee te bereiken.
Het Museum Het Oude Raadhuis toont een beeld van de geschiedenis van Urk, Van de vroegere armoe tot aan de hedendaagse welstand. Het Museum toont met trots een authentiek Urkers huisje, ingericht als visserswoning uit de dertiger jaren. Openingstijden van April t/m September van ma/vr 10.00 uur-17.00 uur, op zaterdag van 10.00 uur tot 16.00 uur en in de wintermaanden van november t/m maart, ma/zat van 10.00 uur tot 15.00 uur.
De vuurtoren op Urk
De 18 meter hoge vuurtoren “op” Urk werd in 1844 gebouwd en sinds enkele jaren werkt deze geheel automatisch. In de zomermaanden is de vuurtoren te beklimmen en buiten de zomermaanden kan dat op afspraak. Het uitzicht vanuit de vuurtoren is beslist de moeite waard.
Voor wie ook nog een boswandeling wil maken, ga dan naar het Urker bos, ontstaan in de vijftiger jaren met een oppervlakte van ongeveer tweehonderd hectare. Middenin in het bos kom je bij recreatiepark Hazevreugd.
En in de zomermaanden, bij mooi weer, kun je terecht op één van de twee stranden die Urk rijk is.
Bronnen:
Touristinfourk.nl
Gemeente Urk